مقدمه:
طی دهه‌های اخیر، از سوی اندیشمندان جغرافیا، جامعه‌شناسی، اقتصاد، جمعیت‌شناسی و برخی علوم دیگر، تعاریف متعددی از شهر ارائه شده ‌است و جامعه ‌شناسان از …..، شهر را محل تمرکز جمعیت، ابزار تولید، سرمایه، نیازها و احتیاجات و… می‌دانند که تقسیم کار اجتماعی، در آنجا صورت گرفته ‌است.
جغرافی‌دانان، شهر را منظره‌ای مصنوعی از خیابان‌ها، ساختمان‌ها، دستگاه‌ها و بناهایی می‌دانند که زندگی شهری را امکان‌پذیر می‌‌سازد.

فضای شهری

مورخان، شهر را با توجه به قدمت آن، تعریف می‌‌کنند و از نظر اقتصاددانان، شهر به جایی اطلاق می‌شود که معیشت غالب ساکنان آن، بر پایه کشاورزی نباشد.
جمعیت‌شناسان نیز، تعداد جمعیت یک نقطه را، ملاک شهری بودن آن نقطه می‌دانند. اندیشمندان طراحی شهری، شهر را مجموعه پیچیده سازمان‌یافته‌ای می‌دانند که متشکل از ۳مولفه اصلی کالــبد، تصورات و فعالیت است و پیوسته در حال تغییر و تحول. ولی در این بین، کدام شهر زیبا و خاطره‌انگیز است؟
در این‌باره باید گفت، شهری زیباست که براساس شرایط محیطی و نیازهای انسانی به صورت منطقی و متناسب شکل گرفته باشد، شهری که به کیفیت زندگی و روح و روان انسان احترام بگذارد.

بخشی از مطالب:
اگر بخواهیم فضاهای شهری را بدون تحمیل معیارهای زیباشناختی روشن کنیم ناگریز فضاهای بین ساختمانهارا
در شهرها وسایر مکانها فضای شهری قلمدادکنیم.
این فضا از نظر هندسی با نماهای گوناگون محصور میشود.فقط وضوح ویژگی های هندسی وکیفیت های زیبایی-
شناختی آن است که به ما اجازه میدهد آگاهانه فضای باز بیرونی را فضای شهری تلقی کنیم.

در شهرهای امروز، توجه به فضاسازی محیطی و مبلمان شهری به‌عنوان عناصری خاطره‌انگیز، تحول‌آفرین و درآمدزا که می‌تواند چهره شهر را نیز به‌عنوان یک نماد داخلی و بین‌المللی به همگان معرفی کند، شناخته می‌شود.
نحوه چیدمان فضای سبز، آرایش ساختمان‌ها با نمای سنتی یا یکسان، وجود درختان مناسب در یک خیابان، نحوه قرار گرفتن تیرهای چراغ برق، باجه‌های تلفن، کیوسک‌های فروش روزنامه، ایستگاه‌های اتوبوس و مهم‌تر از آن حفظ نمادهای قدیمی و سنتی یک شهر نقش مؤثری در افزایش روحیه اجتماعی ایفا می‌کند.

”فلسفه فکری زیبایی و شهر“ از قرن ۱۹ م آغاز شده و امروز به مفهوم یادمان سازی و زیبانمودن فضای شهر بکار میرود. “جنبش زیبایی شناسی شهری”، رویکرد پیشرفته ایست که نه تنها بخاطر زیبانمودن بلکه بمعنای ابزار کنترل اجتماعی از طریق راضی نگهداشتن مردم و پاسخگویی به نیاز آنها مورد مطالعه قرار میگیرد. عملیات زیباسازی فرایندی است که به توسعه کیفی فضای شهر و ارتقای کیفیت زندگی شهری میپردازد تا به شکل گیری شهر سالم، فرهنگی و انسان مدار برسد. شهری زیباست که براساس شرایط محیطی و نیازهای انسانی بصورت منطقی و متناسب شکل گرفته باشد، شهری که به کیفیت زندگی و روح و روان انسان احترام بگذارد… اهداف عملیاتی زیباسازی براساس تفکر شهر انسان مدار و فلسفه زیبایی: بهبود عملکرد، و کیفیت بصری/ایجاد جلوه های ویژه/ گسترش فضای پیاده/ آثار هنر شهری.

سه بخش اصلی فعالیتهای زیباسازی:
طراحی شهری ”طراحی محیط و نمای شهر“(سیما و منظر شهر/ مبلمان شهری / هنرهای شهری/آثار هنری باارزش)

.زیباسازی، فرآیند توسعه ویژگیهای بصری است که در فضای شهر صورت می‌گیرد (آرایش و پیرایش چهره شهر)
اهداف :
۱٫ اشاعه فرهنگ زیباشناسی و ارتقای کیفیت محیط زیست شهری در راستای هویت ملی
۲٫ بازسازی چشم اندازهای عمومی، نقاط عطف بصری و نشانه های شهری
۳٫ ایجاد تناسب، امنیت و آرامش روانی، هماهنگی بین عناصر مختلف شهری
۴ ارج نهادن به زندگی و ارزشهای تمدن

کیفیت بصری میبایستی با سایر عوامل محیط به رقابت بپردازد تا بتواند زیبایی خود را نشان دهد و حتی برتر از آنها باشد.
بخشی از سلامت و شادی انسانها درگرو کیفیت فضاهای شهری، تعامل و ارتباطات اجتماعی- روانی ناشی از تاثیرات زیباشناختی است